این نشریه به قوانین اخلاق در نشریات احترام می‌گذارد، تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) است و از آیین‌نامة اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می‌نماید.
مسئولیت‌ها و وظایف کلی سردبیر
سردبیر باید:
- در راستای رفع نیازهای خوانندگان و نویسندگان تلاش کند.
- در جهت پیشبرد مجله تلاش کند.
- با توجه به روند موجود از کیفیت مطالب چاپی اطمینان یابد.
- از آزادی بیان دفاع کند.
- یکپارچگی پیشینة آکادمیک مجله را حفظ کند.
- مانع از آن شود که استانداردهای اخلاقی و فکری نشریه تحت شعاع نیازهای مالی قرار گیرد.
- همواره تصحیح، توضیح، پس‌گیری مقالات، و معذرت‌خواهی (در صورت نیاز) را با علاقه ارائه دهد.
ملاحظات اخلاقی نویسندگان
- نویسندگان نباید هیچ گونه اطلاعات ساختگی اعم از خام و یا پردازش‌شده را در اثر ارسالی خود داشته باشند.
- همة نویسندگان باید صداقت علمی را رعایت کنند. هر گونه استفاده از منابع دیگر (چاپ‌شده و چاپ‌نشده) باید توسط نویسندگان با قید منبع در مقاله ذکر شود.
- هیچ نمودی از تبعیض قومی، فرهنگی، ملی، جنسی، هویتی، سنی، زبانی و پزشکی نباید در اثر وجود داشته باشد و در غیر این صورت در مرحلة اول رد خواهد شد.
- همة نویسندگان باید موافقت‌نامة شرکت‌کنندگان در تحقیق را دریافت نموده باشند. به همین منوال حفظ حقوق شخصی شرکت‌کنندگان و همچنین شخصی‌سازی هویت آن‌ها باید به دقت توسط نویسندگان در نظر گرفته شود.
اصول کلی که داوران همتا ملزم به رعایت آن‌ها هستند
داوران باید:
- فقط به داوری نسخ اولیة مقاله‌هایی بپردازند که در حیطة توانایی حرفه‌ای آنان است و همچنین قادر به انجام آن در زمان معلوم هستند.
- به محرمانگی اطلاعات داوری همتا احترام گذارند و هیچ یک از اطلاعات نسخ اولیه را در هیچ یک از مراحل داوری فاش نکنند.
- از اطلاعات به‌دست‌آورده هنگام داوری به نفع خود یا شخص یا سازمانی دیگر استفاده نکنند و همچنین از این اطلاعات برای آسیب زدن و یا بی‌اعتبار جلوه دادن دیگران استفاده ننمایند.
- ناسازگاری‌های بالقوه با علایق مجله را اطلاع دهند، یا اگر در زمینة یکی از ناسازگاری‌ها اطمینان نیافته‌اند با مجله مکاتبه کنند تا مطمئن شوند.
- اجازه ندهند داوری آن‌ها تحت تأثیر ویژگی‌های نویسندگان چون ملیت، مذهب، باورهای سیاسی، جنسیت و مانند این‌ها قرار گیرد.
- در نقدها بی‌طرف و سازنده باشند و از خشونت کلامی، اصطلاحات زننده و توهین‌آمیز پرهیز کنند.
- درک صحیحی از دوطرفه بودن فرایند داوری همتا داشته باشند و سهم خود از کار را در زمان مشخص انجام دهند.
- جعل هویت شخصی دیگر در حین فرایند داوری سوءرفتار و بسیار جدی تلقی می‌شود.
انتظارات در حین فرایند داوری همتا
داوران باید:
- در زمان مشخص شده پاسخگو باشند، به‌ویژه اگر قادر به داوری نیستند.
- اگر توانایی حرفه‌ای لازم برای داوری را ندارند، اطلاع دهند.
- فقط در صورتی با داوری موافقت کنند که توانایی انجام آن را تحت یک جدول زمانی تفاهم‌شده داشته باشند.
- هرگونه ناسازگاری با علایق را اطلاع دهند.
- در موارد ناسازگاری در داوری از خط مشی مجله پیروی کنند.
- نسخ اولیه‌ای که پیشتر برای مجلات دیگر داوری کرده‌اند مجدداً به‌طور کامل داوری کنند زیرا ممکن است تغییرات زیاد بین دو ارائة مختلف وجود داشته باشد.
- اطمینان یابند که پیشنهادهای آنان در داوری متناسب با امور علمی باشد نه موارد شخصی.
- از قبول داوری نسخة اولیه‌ای که فقط در پی کسب اطلاعات از آن هستند و نه داوری واقعی، بپرهیزند.
- اگر قادر به داوری بی‌طرفانه نیستند از قبول کار بپرهیزند.
- اگر به هر نحوی در پژوهش نقشی داشته‌اند از داوری مقاله بپرهیزند.
- اگر خود پژوهشی شبیه به نسخة اولیة مقاله در دست انجام دارند و یا به مجلة دیگری ارائه کرده‌اند، از داوری کار خودداری کنند.
انتظارات حین داوری
داوران باید:
- اگر هنگام داوری با ناسازگاری مواجه شدند که هنگام قبول کار آشکار نبود، بلافاصله به مجله اطلاع دهند.
- اگر قادر به داوری همة قسمت‌های نسخة اولیه نیستند بلافاصله به مجله اطلاع دهند.
- از ورود اشخاص دیگر از جمله دانشجویان و محققان تحت آموزش خود در داوری بدون کسب اجازه از مجله خودداری کنند.
- کل نسخة اولیة و نقدهای آن را محرمانه نگه دارند.
- دربارة داوری دوسوناشناس اگر به هویت نویسنده مشکوک هستند و این امر باعث ناسازگاری خاصی می‌شود، مراتب را به مجله اطلاع دهند.
- اگر حین داوری به بی‌قاعدگی خاص و یا نکته‌ای اخلاقی در جنبه‌های مختلف کار برخوردند، بلافاصله به مجله اطلاع دهند.
- از روی قصد داوری را طولانی‌تر از زمان‌بندی تعیین‌شده نکنند.
- اطمینان یابند که داوری آنان بر اساس خصوصیات کار باشد نه تحت تأثیر مسائل شخصی، مالی یا امور دیگر.
- از تماس با نویسندگان بدون کسب اجازه از مجله خودداری نمایند.
انتظارات هنگام تدوین گزارش داوری
داوران باید:
- سازنده و بی‌طرف باشند و نویسندگان را از نظرات سازندة خود برای بهتر کردن نسخة اولیه آگاه سازند.
- از ارائة نظرات توهین‌آمیز و اتهامات بی پایه و اساس خودداری کنند.
- به‌طور جزئی به نقد بپردازند و در موارد کلی از شواهد مرتبط برای اثبات عقیدة خود استفاده نمایند.
- از حساسیت‌های ناشی از موارد مرتبط با زبان به‌ویژه نویسندگانی که به زبان مادری خود نمی‌نویسند، آگاهی کامل داشته باشند.
- تحقیقات مازاد اساسی و مورد نیاز برای اثبات ادعاهای مطرح شده در نسخة اولیه را دقیقاً مشخص نمایند.
- گزارش را به نحوی ننویسند که منفی یا غیرعادلانه به نظر برسد.
- اطمینان یابند که نظرات و پیشنهادهایشان برای سردبیر مجله و نویسندة نسخه اولیه یکسان باشد.
- از پیشنهاد استناد به کار خود (داور) فقط برای بالا بردن میزان استنادات به مقالة خود پرهیز کنند.
انتظارات پس از آماده کردن گزارش
داوران باید:
- نسخة اولیة ارائه شده و نقدهای آن را همچنان محرمانه نگه دارند.
- اگر از طرف مجله بابت داوری با آن‌ها تماس گرفته شد بلافاصله پاسخگو باشند و اطلاعات مورد نیاز را ارائه دهند.
- اگر پس از تسلیم گزارش مطلب مرتبطی به نظر داور رسید که امکان تغییر در نظرات و پیشنهادها را به وجود می‌آورد، حتماً به مجله اطلاع دهند.
- گزارش داوران دیگر را مطالعه کنند تا درکشان از موضوع و تصمیم حاصل شده افزایش یابد.
- تلاش کنند تا خود را با درخواست‌های مجله مبنی بر اصلاح گزارش و یا تسلیم مجدد نسخة اولیه داوری شده، تطبیق دهند.
سرقت علمی و زبانی
دانشگاه علامه طباطبائی به‌عنوان دانشگاه پیشگام علوم انسانی در سطح کشور، همواره پژوهش‌های اصیل و تحقیقات علمی معتبر را ارجمند می‌شمارد. به همین دلیل انتشارات این دانشگاه با مصادیق سرقت علمی و زبانی به جدّ مقابله و برخورد خواهد کردو همواره همة مقالات درج شده در مجلات دانشگاه را با دقت تمام بررسی می‌کند تا از مبرّا بودن این آثار از هرگونه سرقت اطمینان یابد. لازم به ذکر است که با توجه به شیوع سرقت در تولید آثار علمی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی از هر روش ممکن برای مبارزه با این امر استفاده می کند.
انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی از تعاریف و دستورالعمل‌های کمیتة اخلاق در انتشارات (COPE) پیروی می‌کند. برای دسترسی کامل به این دستورالعمل‌ها، تعاریف و قوانین می‌توانید به نشانی زیر مراجعه نمایید:
www.publicationethics.org/resources
در این زمینه، همة مجلات دانشگاه علامه طباطبائی از تعریف زیر در حیطة سرقت علمی و زبانی که توسط انجمن روانشناسی آمریکا در کتاب راهنمای انتشار (ویرایش ششم) منتشر شده است، تبعیت می‌کنند: «استفاده از ایده‌ها، کلمات، یا کل محصول بدون ارجاع به منبع اصلی، و استفاده از آن به‌عنوان ایده‌ها، کلمات، و محصول خود به‌صورت یک ایده یا محصول جدید که توسط شخص دیگری غیر از نویسندگان اصلی تولید شده است.»
سرقت علمی و زبانی مفاهیم مختلفی را در بر می‌گیرد:
- کپی لغت به لغت: کپی‌کردن لغت به لغت به‌صورت کلی یا جزئی بدون استفاده از نشان نقل قول و یا ارجاع به منبع اصلی؛
- تأویل سطحی یا ناکافی: گرفتن ایده‌ها از منبع اصلی و تغییر ساختار لغات آن به نحوی که شیوة نثر نویسنده اصلی همچنان محسوس باشد؛
- سرقت مطالب تصویری: استفاده از نمودارها، عکس‌ها، یا جداول به‌صورت کلی یا جزئی بدون ارجاع؛
- تأویل بدون ارجاع: گرفتن ایده‌ها از منبع اصلی و سپس تولید مطلب با نثر خود بدون رعایت اصول ارجاع و یا نقل قول.»
لازم به ذکر است که انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی هر گونه اثر بدون ارجاع یا نقل قول از منبع اصلی را سرقت تلقی می‌کند. این‌گونه آثار عبارت‌اند از: نویسندگانی که آثارشان چاپ شده یا چاپ نشده، تز‌ها و پایان‌نامه‌های چاپ شده یا چاپ نشده، سخنرانی‌ها، آثار خود نویسنده، فایل‌های پاور پوینت (Power Point) مطالب تصویری آموزشی، مقالات مجلات علمی، روزنامه‌ها، و نظایر این‌ها.
انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی همة مقالات ارائه شده را با دقت بررسی می‌کند و با هرگونه سرقت در هر مرحله از انتشار برخورد می‌نماید:
- به محض رؤیت سرقت در مقالات تازه ارائه شده، کمیتة ویرایش مجله در این باره تصمیم خواهد گرفت. اگر سرقت از روی قصد تشخیص داده شود، به نویسندگان اطلاع داده می‌شود و نام آنان در لیست سیاه انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی قرار می‌گیرد. قرارگیری در لیست سیاه انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی موجب تبعاتی همسان در همة انتشارات علمی همانند دانشگاه علامه طباطبایی می‌شود تا آثار آتی این نویسندگان نیز در این مجلات چاپ نشوند. نویسندگانی که سرقت آنان تشخیص داده شود از ارسال آثار خود به انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی برای 5 سال محروم خواهند شد.
- در موارد بسیار نادر که اثری شامل سرقت چاپ شده باشد در کنار عواقب اشاره شده، اثر مربوطه بلافاصله از انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی خارج می‌شود و این امر به‌صورت رسمی از طریق سایت انتشارات علنی خواهد شد.
انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی از سامانة مشابهت‌یاب برای بررسی درصد همانندی استفاده می‌کند. این سامانه‌ها به بانک‌های داده متعددی در سراسر دنیا متصل هستند و برای تأیید اصالت و اعتبار مقالات ارائه شده، آن‌ها را بارها از طرق مختلف با دسترسی به منابع حجیمی از داده‌های همسان بررسی می‌کنند. درصد همانندی مورد پذیرش انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی تا 15 درصد است.