نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران.
چکیده
نظریه آمیختگی مفهومی بر این اصل استوار است که معنا در زبان از ادغام سیال و پویای دو یا چند حوزه مفهومی در یک فضای آمیخته حاصل می‌شود. ضرب‌المثل‌های بومی بروجرد، به‌عنوان گزاره‌های موجز و تصویری فرهنگِ کشاورزی و دامداری این منطقه، ظرفیت ویژه‌ای برای تحلیل از این منظر دارند. هدف این پژوهش، تبیین فرایند شکل‌گیری معنا در ضرب‌المثل‌های بومی بروجرد بر اساس نظریه آمیختگی مفهومی است. روش تحقیق توصیفی–تحلیلی و مبتنی بر گردآوری کتابخانه‌ای بود. جامعه آماری شامل 25 ضرب‌المثل مرتبط با سنت کشاورزی است که از منابع مکتوب و شفاهی استخراج گردید پرسش پژوهش چنین است: «بر اساس نظریه آمیختگی مفهومی، فرایند شکل‌گیری معنا در ضرب‌المثل‌های بروجردی چگونه است؟» یافته‌ها نشان‌دهنده آن است که فرایند معناسازی در این ضرب‌المثل‌ها در سه مرحله تشکیل (ترکیب اولیه دو فضای ورودی)، تکمیل (افزودن دانش ضمنی فرهنگی و تجربه زیسته) و تحلیل (استخراج معنای نوظهور در فضای آمیخته) تکرار می‌شود. این مراحل به بازنمایی دقیق سازوکارهای شناختی و استعاری ضرب‌المثل‌ها کمک می‌کنند و پیام‌های اخلاقی، اقتصادی و آینده‌نگرانه را به‌صورتی موجز و تأثیرگذار منتقل می‌کنند. نتایج تحقیق بر کاربردپذیری نظریه آمیختگی مفهومی به‌عنوان ابزاری تحلیلی در مطالعه زبان عامیانه و حافظه فرهنگی تأکید دارد و پیشنهاد می‌شود این چارچوب برای پژوهش‌های تطبیقی در دیگر گویش‌ها و حوزه‌های فرهنگ‌پژوهی به‌کار گرفته شود.
کلیدواژه‌ها
)